Ο ασπασμός Πέτρου και Παύλου
“Ποίοις πνευματικοίς άσμασιν, επαινέσωμεν Πέτρον και Παύλον; τα την αθεότητα σφάττοντα, και μη αμβλυνόμενα στόματα, της φρικτής του Πνεύματος μαχαίρας...”. Πραγματικά πρόκειται για τις δύο αυτές κορυφαίες φυσιογνωμίες, που σαγήνευσαν με τον λόγο τους και δίδαξαν με την βιοτή τους, “τούς διηρημένους τοις σώμασι, και ηνωμένους τω πνεύματι”, τα σύμβολα της ειρήνης, τους Πρωτοκορυφαίους Πέτρο και Παύλο.
Η εικονογραφική παράσταση του ασπασμού των δύο κορυφαίων Αποστόλων της Εκκλησίας του Χριστού, αποτελεί σύμβολο της οικουμενικής ειρήνης, καθώς και το τροπάριο της εορτής αναφέρει: “ειρήνη τη οικουμένη δωρίσασθαι”.
Η εικόνα αυτή των Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων βρίσκεται στην Μονή της Πάτμου. Χρονολογείται στις τελευταίες δεκαετίες του 16ου αιώνα και δεν φέρει υπογραφή. Σε συσχετισμό με άλλα γνωστά έργα του αγιογράφου Αγγέλου (όπως ο εναγκαλισμός ολόσωμων των Αγίων Αποστόλων στην εικόνα από την Μονή της Οδηγητρίας, αλλά και άλλες με στηθάριο σε στρογγυλές εικόνες, όπως αυτή που μελετάμε) πιθανολογείται ότι και αυτή είναι δική του δημιουργία.
Οι Απόστολοι, ο Πέτρος αριστερά και ο Παύλος δεξιά με τα γνώριμα προσωπογραφικά τους χαρακτηριστικά, εναγκαλίζονται με τα πρόσωπα ενωμένα χωρίς να κοιτάζωνται. Στο συναξάριο του Μηναίου διαβάζουμε: “Ήτο δε ο θεσπέσιος Πέτρος κατά τον χαρακτήρα του σώματος λευκός εις το χρώμα, ολίγον ωχρός... ήτο λευκός εις τα μαλλία της κεφαλής, είχε το μεν γένειον λευκόν και δασύ, την δε μύττην μακράν, σηκωμένα επάνω τα οφρύδια...”. Και για τον θεσπέσιο Παύλο: “Ήτο δε ο μακάριος Παύλος κατά τον χαρακτήρα του σώματος φαλακρός την κεφαλήν, χωρίς μαλλία· είχε τα ομμάτια χαρωπά και τα οφρύδια κάτω νεύοντα, το γένειον πολλά εύμορφα κατεβασμένον, την μύττην κυρτήν και πρέπουσαν εις όλον το πρόσωπόν του...”.
Το ένα χέρι φαίνεται πίσω από τον λαιμό των Αποστόλων και το άλλο ακουμπά φιλικά στον ώμο του Παύλου και κοντά στην μασχάλη του Πέτρου και ενώ εμείς ατενίζουμε τον θείο αυτόν ασπασμό, έρχεται στον νού μας η κατάληξη του δοξαστικού των στιχηρών από τον μεγάλο εσπερινό της ημέρας: “...Ως έχων παρρησίαν ζεύγος αγιόλεκτον, Χριστόν τον Θεόν ημών ικετεύσατε, σωθήναι τας ψυχάς ημών”.
Και οι δύο Απόστολοι φορούν χιτώνα μπλέ και ιμάτιο, ο μεν Πέτρος πράσινο ο δε Παύλος κόκκινο. Τα δύο κεφάλια που συγκλίνουν και τα δύο χέρια που εναγκαλίζονται σε ημικυκλικό σχεδόν σχήμα είναι πολύ πιθανόν να έχουν αποσπαστεί από την ολόσωμη σύνθεση του έργου. Αντίγραφο της εικόνας αυτής χρησιμοποιήθηκε, όταν άρχισε ο θεολογικός διάλογος μεταξύ Ορθοδόξων και Λατίνων, και εγκαινιάσθηκε στο Ιερό Σπήλαιο της Αποκαλύψεως με προσευχή, που έκαναν ο αείμνηστος Μητροπολίτης Χαλκηδόνος κυρός Μελίτων και ο καρδινάλιος Βίλλεμπραντ.
Δύο μεγάλα γεγονότα στην ζωή των δύο κορυφαίων Αποστόλων, για τον Απόστολο Πέτρο η προδοσία και για τον Απόστολο Παύλο ο διωγμός των Χριστιανών, έδωσαν αφορμή για τον μετέπειτα θρήνο και των δύο. Για τον θρήνο αυτό και για την εν γένει στάση ζωής τους μετά απ’ αυτό ο φιλάνθρωπος Κύριος χάρισε σ’ αυτούς την πρωτοκαθεδρία ανάμεσα στους λοιπούς Αποστόλους.
Για τον Απόστολο Πέτρο στο τρίτο στιχηρό των αίνων λέγει: “Σύ επαξίως πέτρα προσηγορεύθης, εν ή την ακράδαντον πίστιν ο Κύριος της Εκκλησίας εκράτυνεν, αρχιποιμένα των λογικών προβάτων ποιήσας σε· εντεύθεν κλειδούχόν σε, των ουρανίων πυλών, ως αγαθός εγκατέστησεν, ανοίγειν πάσιν της μετά πίστεως προσεδρεύουσιν...”.
Ενώ για τον Απόστολο Παύλο διαβάζουμε στον Κλήμεντα Ρώμης: “Δια ζήλον και έριν Παύλος υπομονής βραβείον έδειξεν επτάκις δεσμά φορέσας, φυγαδευθείς, λιθασθείς κήρυξ γενόμενος έν τε τη ανατολή και εν τη δύση το γενναίον της πίστεως αυτού κλέος έλαβε, δικαιοσύνην διδάξας όλον τον κόσμον και επί το τέρμα της δύσεως ελθών και μαρτυρήσας επί των ηγουμένων, ούτως απηλλάγη του κόσμου και εις τον άγιον τόπον επορεύθη, υπομονής γενόμενος μέγιστος υπογραμμός”.
Ταις αυτών αγίαις πρεσβείαις ο Θεός ελέησον ημάς. Αμήν.
«Εκκλησιαστική Παρέμβαση» Ιούνιος 2000- Διάκ. Σ. Κ. Π
Σχόλιο Ελληνορθόδοξου: Δυστυχώς ακόμη και στην ιστοσελίδα του Οικουμενικού Πατριαρχείου η εικόνα αυτή του ασπασμού των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου εμφανίζεται στην ενότητα των "Διαχριστιανικών Σχέσεων", οπού κάποιος μπορεί να δεί τους διαλόγους μεταξύ Ορθοδόξου και "Καθολικής Εκκλησίας"...
